بحران آب یا بحران مدیریت آب ، چرا وزارت نیرو به محل فساد آبی تبدیل شده است؟ - کوه سفید

گروه استان های خبرنگاران، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو نشان می دهد که میانه بارش حوضه آبریز زاینده رود تا 29 آبان در سال آبی جاری معادل 29 و 8 دهم میلیمتر است که نسبت به سال آبی گذشته 231 درصد نسبت به میانه بلند مدت 13 درصد افزایش داشته است. مدیر بهره برداری و نگهداری از سد و نیروگاه زاینده رود و کوهرنگ هم گفته که میزان بارش در ایستگاه شاخص زاینده رود، یعنی کوهرنگ، 560 میلیمتر است که نسبت به سال گذشته 28 درصد افزایش داشته است.

آمار ارائه شده از سوی مدیریت منابع آبی کشور نشان می دهد که میزان آب ورودی به سد زاینده رود نسبت به سال آبی گذشته 38 درصد و نسبت به بلند مدت 59 درصد کاهش داشته است.

اما به گفته مدیر بهره برداری و نگهداری از سد و نیروگاه زاینده رود، ذخیره آب در سد این رودخانه نسبت به سال گذشته 11 درصد و نسبت به بلندمدت 73 درصد کاهش داشته است. یعنی بارش بیشتر شده، اما ذخیره آب در سد کمتر شده است.

بیشتر بخوانید:

• اثر جانمایی اشتباه صنایع بر کاهش ذخایر آبی زیرزمینی / چرا تشویق برای مهاجرت به اصفهان درست نیست؟
• آب در منجلاب تصمیمات غلط مدیریتی / وقتی آفتاب برای منابع آبی ایران تصمیم گیری می کند!
• ارائه آمار مصرف آب از سوی وزارت نیرو کار سختی نیست / شفافیت مدیریت آب برای مسئولان دردسرساز است
• لایحه جامع آب در پستوی وزارت نیرو / چه کسانی از شفاف نبودن مصرف منابع آبی سود می برند؟

شاید بتوان این یک مورد را نمونه ای از آمار غیرشفاف و نامشخص از وزارت نیرو دانست و دوباره درباره شفافیت در حکمرانی آب را مطرح نمود؛ اما مساله درباره نبود شفافیت در مدیریت آب ریشه های عمیق تری دارد که به اذعان برخی کارشناسان، به یک جراحی بزرگ در مساله مدیریت آبی کشور نیاز داریم.

چگونه مدیریت کنیم که منجر به فساد نشود؟

حمید سینی ساز، کارشناس سیاست گذاری در حوزه آب می گوید که وزارت نیرو قبلا براساس قانون دسترسی آزاد به اطلاعات سامانه ای برای ارائه آمار بارش و مصرف آب ایجاد کرده بودند که اکنون با اختلال کار می کند و برای هر بار ارائه اطلاعات مجموعه ای از سوالات متعدد را از مخاطب می پرسد و در نهایت معلوم نیست که اطلاعات را می دهد یا نه؛ چون کارشناس مربوطه ارائه اطلاعات را باید تأیید کند!

سینی ساز می گوید: وزارت نیرو به دلیل اینکه محل اجتماع چند رویکرد حاکمیتی در یک دستگاه است، می تواند تبدیل به محل فساد شود.

او توضیح می دهد: دبیرخانه شورای عالی آب در این وزارتخانه تشکیل می شود و که محل و رکن اصلی برنامه ریزی و سیاست گذاری در حوزه آب کشور است. از سوی دیگر مدیریت منابع آبی ایران هم زیرمجموعه وزارت نیرو است که بازوی اصلی انجام کار های اجرایی و تصدی گری اجرایی این سیاست ها است. شرکت آبفا هم که نهاد اصلی نظارت بر رفتار مصرف کنندگان و نحوه مدیریت آب در کشور است، در این وزارتخانه واقع شده است؛ یعنی تصمیم گیری، اجرا و نظارت همه در یک نهاد جمع شده است.

این کارشناس حوزه سیاست گذاری آب معتقد است که برای اصلاح سیاست گذاری در حوزه آب باید مبتنی بر محصولاتی باشد که با آب تولید می شوند. مثل کشاورزی. پس از آن تصدی گری در اجرای سیاست گذاری های آبی را از دست دولت خارج شود و مردم کار را به عهده بگیرند.

در فیلم زیر، سینی ساز به طور کامل تری این موضوع را توضیح می دهد:

بسیاری از کارشناسان با اصطلاح بحران آب مخالف هستند، اما نمی توانند منکر بحران در مدیریت آبی کشور داشته باشند. در واقع مساله اینجاست که همه تحرکات اجتماعی در چند هزار سال گذشته در فلات مرکزی ایران منجر به نابودی منابع آبی زیرزمینی نشده بود. حتی اختراع شبکه قنات، به عنوان انحصاری ترین شیوه بهره برداری از منابع آبی در ایران، باعث نشد منابع آبی زیرزمینی آسیب ببینند. به همین دلیل است که سوءمدیریت منابع آبی برای مساله آب در ایران کاربرد بیشتری دارد.