خانواده؛ خط مقدم اما مغفول مانده در حوزه سواد رسانه ای - کوه سفید

این عضو هیات علمی دومین همایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی اعلام نمود: فضای رسانه ای باید فضایی سالم و فرصتی برای رقابت صحیح باشد و از این روست که شناخت و تحلیل چنین فضایی اهمیت پیدا می نماید. نکته مهم دیگر اینکه طرح بحث چیستی فضای مجازی برای خانواده ها ضرورتی غیر قابل انکار است. شاید یکی از بزرگترین مسائل فضای مجازی این باشد که مدیریت این فضا به فنی ها سپرده شده است و این اقدام مانند این است که سینما را کسانی که دوربین می سازند، اداره نمایند. از این روز می توان گفت متاسفانه فضای مجازی در دست کسانی است که درک اجتماعی صحیحی از آن ندارند.

وی توضیح داد: بحث دومی اینکه مخاطب باید بداند که فضای مجازی مانند کوه یخ است و لایه های اصلی این فضا زیرزمین است و در واقع دیده نمی شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به برخورد سلبی بدون نتیجه با چنین فضاهایی که معمولا از سوی بعضی مسئولان پیشنهاد می شود، اضافه کرد: ایراد دیگری که در راستا شناخت دقیق و آگاهی بخشی به خانواده ها درباره چنین فضایی وجود دارد، برخورد سلبی است که گاها شاهد آن هستیم؛ اینگونه برخوردها باعث می شود همه چیز مخفی شده و اجازه باز بودن فضا و ارائه تحلیل برای شناخت به خانواده داده نشود.

وی در خاتمه اظهار کرد: وقتی رسانه ها از لحاظ محتوا و مالکیت و ذی نفعان متنوع شوند بخشی از مسائل در این زمینه کم خواهد شد و میتوان مدیریت صحیح تری اعمال کرد.

همچنین دکتر صدیقه ببران، استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد نیز در این نشست، گفت: در ایران سواد رسانه ای چندان خوب شناخته نشده است. خانواده ها با ظهور رسانه های نوین و فضای مجازی درگیر آن شدند و خلط مباحث مطرح شده در این فضا، برای خانواده ایجاد ابهام نموده است.

وی اضافه کرد: حتی گاهی می بینیم که رسانه های جمعی مانند صدا و سیما هم از این خلط رنج می برد، مانند پخش تیزها و آگهی هایی که برای گروه سنی بچه ها مفید نیست در لابه لای کارتن ها و برنامه های حوزه بچه ها که مستقیما در رشد و روحیه این سنین تاثیر گذار است.

ببران در خاتمه اظهار کرد: سیاست فیلترینگ کاملا شکست خورده است و باید دید که چه پیشنهادی بهتر برای مدیریت این فضای مبهم وجود دارد.

بر اساس این گزارش، حسین ابراهیم آبادی، دانشیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم نیز در این نشست با بیان اینکه سواد در فرآیند رخ می دهد و یادگیری زمان می برد و نمی توان با سرعت به سواد رسید، توضیح داد: رسانه، لجام گسیخته و ویران نماینده است و گیج نماینده پیش می رود. اما در این راستا باید اتفاقی رخ دهد که گرفتار مفاهیم نشویم. واقعیت این است که اگر در فرآیند یادگیری یاد نگرفته باشیم نمی توانیم پیش رفته و به نتیجه برسیم که چه اقدام ضروری باید برای گسترش و ارتقای سواد رسانه ای و همچنین درک لزوم کسب این مفهوم صورت دهیم.

وی یادآور شد: واقعیت این است که حضور بدون دانش و بدون کنترل بعضی از اعضای خانواده در این فضا ارتباط شخصی و پنهان خطرناک می آورد که باید نسبت به آن به خانواده ها هشدار داده شود.

در ادامه بهاره نصیری دبیر علمی نشست و برگزار نماینده دومین همایش بین المللی سواد رسانه ای و اطلاعاتی گفت: مفهوم سواد رسانه ای دعوت به اندیشیدن عمیق، دقیق و جدی درباره آنچه میبینیم، می خواهیم و می شنویم. متاسفانه سواد رسانه ای در میان خانواده های ایرانی مغفول مانده است در حالی که ما باید کایر کنیم که سواد رسانه ای تبدیل به یک مطالبه و جنبش پر انرژی شود و این امر نیازمند فرهنگ سازی عمومی است.

بر اساس این گزارش، محمدصادق افراسیابی، دبیرکل دومین همایش بین المللی سواد رسانه ای و اطلاعاتی با تاکید بر ضرورت برگزاری چنین نشست هایی، گفت: شیوه بحث امروز باید لزوم اهمیت سواد رسانه ای برای خانواده ها را تبیین کند و معین کند اینکه خانواده در این چارچوب کجا واقع می شود و چطور می تواند به بالا رفتن سواد رسانه ای اعضایش یاری کند.

در ادامه این نشست مهندس خسرو سلجوقی ـ عضو هیات علمی همایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی نیز در این نشست گفت: بیش از 70 درصد شاخص فراوری ناخالص و ارتباطی خانواده ها در حوزه ارتباطات رسانه ای است و کمتر از سی درصد به بخش های دیگر مرتبط می شود از این رو درک برخورد صحیح با این فضا ضرورتی است که باید به درستی بیان شود.

وی اضافه کرد: در همین راستا باید در ابتدایی ترین هسته تشکیل دهنده اجتماع یعنی خانواده هدف گذاری و حداقل هایی را برای ارتقای دانش آن رعایت کرد. البته همیشه درباره بایدها و نبایدها صحبت می شود اما برای خانواده ها کمتر گفته می شود که چطور می توانند فرزندشان را در این حوزه راهبری نمایند. خانواده ها انتظار دارند به آنها گفته شود که چه بگویند، چه کارهایی باید انجام دهند و ... تا در این فضا مصون بمانند.

علی رشیدی اما دیگر متخصص سواد رسانه ای در ادامه نشست تاکید نمود: واقعیت این است که همه چیز به فرهنگ خودمان مربوط است و این فرهنگ خودمان است که در فضای مجازی نمود می یابد. ببینید وقتی منشور اخلاق رسانه ای در سال 1912 در نروژ نوشته می شود و اکثر کشورهای اروپایی از بعد از جنگ جهانی دوم این منشور را تدیون نموده اند بر همین اساس واضح است که کشورهایی که هنوز این راستا را نپیموده اند در کسب مهارتهای بعدی نیز دچار مسائل عدیده ای می شوند.

وی اضافه کرد: تا کنون بیشتر درباره سواد رسانه ای صحبت شده است اما کمتر کسی به دنبال ارائه راه حل و مدل عملیاتی و تبیین نیازهای عملی جامعه بوده است که همین موضوع شاهدی است که نشان می دهد بحث فرهنگ و ارتقای دانش رسانه ای نیازمند کارکرد جدی و عملیاتی است.