اهمیت مهارت تصمیم گیری در سرنوشت زندگی چقدر است؟ - کوه سفید

مهارت تصمیم گیری از جمله مهارت هایی است که می تواند بر کیفیت زندگی ما تاثیر بسیاری بگذارد. ما در طول روز همیشه با شرایطی موجه می شویم که مجبوریم تصمیم بگیریم گاهی این تصمیات جزیی و کوچک هستند و گاهی می توانند تاثیر ماندگاری بر زندگی ما بگذارند. با این حال بیشتر مردم روزانه با احساس نامطلوب تردید در تصمیماتشان روبرو شده و در خیلی از موارد از تصمیمی که گرفته اند رضایت کامل ندارند. این مقاله را بخوانید تا با تعریف صحیح از این مهارت و عواملی که بر آن تاثیر می گذارند بیشتر آشنا شوید. ما در این نوشته همچنین سعی نموده ایم تا نکات و راهبردهایی را به شما معرفی کنیم که قدرت تصمیم گیری شما را افزایش می دهد.

تصمیم گیری چیست؟

تصمیم گیری یک فرآیند ذهنی است که طی آن یک جهت را از میان چندین جهت انتخاب می کنیم. در واقع تصمیم دریافت یعنی توان تشخیص بهترین راه از میان راه های متعددی که پیش روی انسان واقع شده است.

واژه تصمیم گیری در لغت به معنای اراده کردن، قصد کردن و در اصطلاح انتخاب کردن از میان دو یا چند راه کار یا گزینه است. بنابراین تصمیم گیری فرایند ارزشیابی گزینه ها و راه های موجود، آنالیز پیش بینی نتایج هریک از آن ها برای رسیدن به هدف و در نهایت انتخاب است. تصمیم گیری فرایند شناسایی و انتخاب گزینه ها بر اساس ارزش ها و ترجیحات تصمیم گیرنده است.

انواع تصمیم گیری

1- تصمیم گیری احساسی: مبنای انتخاب فرد آن است که احساس وی چه چیز را درست می داند. ملاک نهایی این است که چه حس می نماید نه اینکه چه فکر می نماید.

2- تصمیم گیری اضطراری: فرد تحت تأثیر تعارض و استرس تصمیم گیری به حدی مضطرب و برانگیخته می گردد که صرفا برای فرار از فشار یکی از راه ها را انتخاب می نماید.

3- تصمیم گیری اجتنابی: فرد لزوم تصمیم گیری را انکار می نماید و امیدوار است که همه چیز خود به خود درست گردد و به تکنیک های به تأخیر انداختن مثل امروز و فردا کردن متوسل می گردد.

4- تصمیم گیری تکانه ای: فرد به سرعت و برمبنای تکانه های ناگهانی تصمیم می گیرد و به ارزیابی آرام و منطقی حقایق نمی پردازد و معمولا خودش هم از تصمیمش تعجب می نماید.

5- تصمیم گیری مطیعانه: فرد براساس انتظارات دیگران تصمیم می گیرد و اجازه می دهد دیگران تصمیم ها را به او تحمیل نمایند.

6- تصمیم گیری اخلاقی: مبنای انتخاب یک کد اخلاقی است که می تواند برخاسته از مذهب یا اصول اخلاقی شخصی باشد.

7- تصمیم گیری منطقی: فرد با آرامش و به کارگیری خرد، بی طرفانه و با توجه به هدف بهترین گزینه را انتخاب می نماید. فرد به اطلاعات، هدف یا اهداف و پیامدهای احتمالی توجه دارد.

اهمیت داشتن مهارت تصمیم گیری درست

هر تصمیم مسئولیت ها و نتایجی دارد که بر زندگی انسان تاثیر می گذارد.

اگر افراد بتوانند فعالانه در خصوص اعمالشان تصمیم گیری نمایند مسلماً در سطوح بالاتری از سلامت روان قرار خواهند گرفت.

این مهارت توجه و دقت ما را در زمان تصمیم گیری بالا می برد و باعث کم شدن خطاها می گردد.

فرد بدون داشتن این مهارت فردی نمی تواند انتخاب درست داشته باشد بنابراین مجبور است استرس و اضطرابی را که در اثر انتخاب نادرست بر او وارد می گردد تحمل کند.

هرچه تصمیم گیری مناسب و درست باشد بهداشت روانی فرد و جامعه را تامین نموده و به ایجاد یک زندگی خوب و پیروز یاری می نماید.

موانع تصمیم گیری درست

• اضطراب: اضطراب مانع از آن می گردد که فرد بتواند از تجارب و اطلاعات خود در فرآیند تصمیم گیری استفاده کند. از سوی دیگر اضطراب نگرانی فرد را از احتمال شکست افزایش می دهد، قدرت ریسک پذیری او را کاهش می دهد واجازه نمی دهد که فرد در کمال آرامش تمام جوانب را مورد آنالیز قرار دهد. از این رو فرد مضطرب یا خیلی عجولانه تصمیم می گیرد و یا به قدری تصمیم گیری را طولانی می نماید تا فرصت های طلایی را از دست بدهد.
• افسردگی: بی حوصلگی و انرژی و خلق پائین فرد افسرده، قدرت تصمیم گیری او را تحت الشعاع قرار می دهد و این مساله زمانی شدت پیدا می نماید که ناامیدی در فرآیند تصمیم گیری او دخالت می نماید.
• نداشتن اطلاعات و دانش کافی: در صورت لزوم، جمع آوری اطلاعات را با معین اینکه کدام داده ها اهمیت بیش تری برایتان دارند، اولویت بندی کنید.
• داشتن اطلاعات زیاد: گاهی داشتن اطلاعات متناقض و زیاد، دیدن اصل مطلب را غیرممکن می نماید. معضل اطلاعات زیادی را اغلب می توان با گردهم آوردن افراد تصمیم گیرنده و معین اینکه کدام اطلاعات مهم ترند و چرا مهم ترند، برطرف کرد.
• تصمیم گیری گروهی: تصمیم گیری توسط یک گروه بسیار مشکل است زیرا هر کس دید و ارزش های خود را دارد و با اینکه دانستن این دیدگاه ها و چرایی و چگونگی اهمیت هر کدام، بسیار مهم است، شاید ضروری باشد که یک نفر مسئولیت تصمیم گیری را بر عهده بگیرد.
• ترس از تغییر: معمولا افراد به شرایط موجود بسیار وابسته اند و تصمیمات قرار است تغییراتی ایجاد نمایند، که این تغییر شرایط برای بیشتر افراد سخت به نظر می رسد.
• بی اهمیت دیدن نتیجه: گاهی نیز تصمیم گیری مشکل است زیرا برای شما مهم نیست که کدام راه را بروید. در این مورد، یک فرایند تصمیم گیری ساختاریافته، اغلب یاری می نماید که مزایا و معایب واقعی اقدامات خاصی را تشخیص دهید که شاید قبلا درباره شان فکر ننموده باشید.
• عدم اعتماد به نفس کافی، در نظر ندریافت توانایی ها، عجله و شتاب، توجه بیش از حد به نظرات دیگران، تعصب و ترس از شکست از دیگر موانع تصمیم گیری هستند.

راهبردهای عملی برای افزایش قدرت تصمیم گیری

1. اعتماد به نفس داشته باشید. برای اینکار پیروزی های قبلی خود و توانایی های خود را همیشه مدنظر داشته باشید.
2. علائم و ناراحتی های خود را که در قدرت تصمیم گیری شما دخالت می نمایند، بشناسید و کوشش کنید آنها را برطرف کنید.
3. تغذیه مناسب داشته باشید. تغذیه مناسب با افزایش قوای ذهنی، در تمام زمینه های ذهنی قدرت شما را بالا خواهد برد.
4. معلومات خود را افزایش دهید. افزایش معلومات هم در مسائلی که در حال حاضر باید برایشان تصمیم گیری کنید، ضروری است و هم در افزایش معلومات به صورت کلی و روزانه در موارد مختلف مدنظراست.
5. در حین تصمیم گیری، کوشش کنید موضوع را از جنبه های مختلف بشناسید.
6. ازافراد آشنا به موضوع حتما مشورت بگیرید.
7. با الویت بندی و امتیاز دادن به زمینه های موافقت یا مخالفت خود و یادداشت کردن آن، تصمیمی را اتخاذ کنید که کمترین شکست و بیشترین احتمال پیروزی را به همراه داشته باشد.
8. همیشه به یاد داشته باشید که انتخاب کامل و بدون عیبی وجود ندارد وتصمیم گیری بر اساس بیشترین امتیاز و کمترین احتمال شکست انجام می گردد.
9. برای تصمیمی که می خواهید بگیرید، همه انتخاب ها و گزینه های موجود را لیست کنید، آن را بیرون ذهنتان بکشانید و زمانی را به آنالیز هر کدام به تنهایی اختصاص دهید.
10. به خاطر بیاورید دفعه قبلی که در موقعیتی مشابه بودید چه اتفاقی افتاد. کند پیش بروید و خاطره تان را خوب آنالیز کنید. نباید فقط پیروزی هایتان را به خاطر سپرده باشید و شکست ها را فراموش نموده باشید.
11. سعی کنید خودتان را از احساسات آن لحظه دور کنید. البته انجام فوری این کار غیرممکن است اما بهترین راه حل این است که بین زمان حال و زمانی که می خواهید تصمیم بگیرید کمی فاصله بیندازید.
12. تصمیم را بگیرید. دل دل نکنید مخصوصا برای تصمیات کم اهمیت تر، حساسیت به خرج ندهید و با اعتماد به نفس تصمیم نهایی خود را اجرا کنید.

گردآوری: مجله اینترنتی خبرنگاران