عمارت دارایی؛ یادگار دوران قاجار در بافت تاریخی زنجان، عکس

به گزارش کوه سفید، عمارت دارایی در بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته ، ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره قاجار و اوائل حکومت رضا خانی تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت بصورت مجموعه ای به اماکن و ساختمانهای دولتی اختصاص می یابد که عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام ، بنای دخانیات ، اداره غله ، انبار قند و شکر.

عمارت دارایی؛ یادگار دوران قاجار در بافت تاریخی زنجان، عکس

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

به هر حال بنای دارایی طبق کتیبه ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال 1316 هجری شمسی اوائل حکومت رضا خانی باز میگردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص می یابد .

عمارت دارائی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان ، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند ، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران عظیم اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده اند .

بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و فرایند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و آثار زیبایی راخلق نمودند .

بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت زیبای دارایی یکی ار آثار ارزنده ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار بوجود آمده و میرزا محمد علی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود. این اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .

بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر ، موسوم به سرچشمه واقع شده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می گردد قرار گرفته است .

بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی می گردد . این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد 15 × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت 18 هزار متر مربع واقع شده بود .

با عنایت به نوشته یادبود در قسمت بالای پنجره طبقه دوم که بیشتر آن از بین رفته در سال 1316 شمسی بعنوان ساختمان اداری ساخته شده و بانی ان نیز حکومت وقت بوده که بمناسبت دوازدهمین سال جلوس رضا خان تاسیس شده ، این بنا با نظارت آقای مستوفی که مسئول حسابرس مالیاتی وقت بوده ساخته شده و سپس تحویل اداره دارایی شده است .

این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد ، تراس ، قرینه سازی در طبقات ، ساخته شده . با عنایت به نوع معماری و خصوصیات شاخص آن به راحتی می توان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد . از جمله مصالح بکار رفته در بنا می توان سنگ ، آجر ، آهک ، سیمان ، آهن را نام برد .

با توجه به عنوان نام بنا (موسوم به دارایی) این بنا در حال حاضر بصورت ساختمان اداری دارایی مورد استفاده می باشد و از خصوصیات شاخص بنا می توان به محل قرار دریافت بنا در وسط باغی مشجر اشاره کرد . که جهت رسیدن به ورودی اصلی می بایست مسیری را در حدود 250 متر طی نمود تا به حوض سنگی مدخل که به شکل مدور است برسیم .

از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع 25/1 سانتی متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره کرد نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی ، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر 12 متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی باشد این دو حوض بصورت قرینه و به وسیله آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز به وسیله قناتی که از محل می گذشته انجام می شده .

بنای مزبور در حال حاضر در اختیار اداره کل امور مالی دارایی استان زنجان می باشد که مالکیت نیز با اداره مستقر در بنا می باشد .

این اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .با توجه به اینکه بنای مزبور تحت اختیار اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان می باشد اقداماتی نیز در زمینه بازسازی اندام بنا در زمینه حفظ ظاهری و نمای بنا انجام داده است . و همین دور تا دور بیرونی بنا ناکش جهت جلوگیری از ورود رطوبت به بنا حفر شده است .

با عنایت به اینکه بنای دارایی در مرکز شهر زنجان جزیی از مجموعه تاریخی سبزه میدان و بازار تاریخی و همجوار با بنای تاریخی دیگر از جمله خانه ذوالفقاریها ، مسجد جامع ، مسجد خانم ، خانه وزیری و غیره می باشد و با توجه به سر پا بودن و استحکام اندام بنا خفظ و حراست آن و جلوگیری از تخریب های احتمالی ضروری می کند .همچنین از انجائیکه اداره دارایی در صدد است بزودی بنا مزبور را بمنظور ساختمان جدید الاحداث تخلیه نماید ثبت اثر فوق و پیشنهاد در خصوص واگذاری آن به مدیریت میراث فرهنگی با در نظر دریافت تصمیمات سالهای 74 بمنظور ایجاد ساختمان اداری متبوع قابل توجه بوده و همخوانی دارد .

توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف صورت گرفته تا کنون در زمینه توسعه بنا اقدامی تا بحال نپذیرفته اما در رابطه با تعمیرات می توان به دوخت و دوزهای اندام و یا بند کشی های صورت گرفته و تعمیر حوض شمالی و تخریب حوض جنوبی اشاره ای داشت.همچنین بناهای نه چندان موزون در حیاط آن احداث شده است .

منبع: گردشبان
انتشار: 11 خرداد 1400 بروزرسانی: 11 خرداد 1400 گردآورنده: agdagh.ir شناسه مطلب: 1319

به "عمارت دارایی؛ یادگار دوران قاجار در بافت تاریخی زنجان، عکس" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "عمارت دارایی؛ یادگار دوران قاجار در بافت تاریخی زنجان، عکس"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید