کشف منظومه دو ستاره ای در سامانه اپسیلون لوپی - کوه سفید

به گزارش گروه علم و فناوری خبرنگاران به نقل از ScitechDaily، بر اساس تحقیقی که اخیرا منتشر شده است، منجمان فاش کردند یک منظومه عظیم دو ستاره ای را در سامانه اپسیلون لوپی رویت نموده اند. اپسیلون لوپی یک سامانه چند ستاره ای واقع در جنوب صورت فلکی لوپوس (گرگ) است.

یک دانشجوی دکترا به نام مت شولتز از دانشگاه کوئین واقع در انتاریو کشور کانادا سامانه اپسیلون لوپی را کشف نموده است که هر دو ستاره موجود در این سیستم دارای میدان مغناطیسی هستند.

فرض بر این است که تقریبا یک سوم ستارگان کهکشان ما در سیستم های دوتایی قرار دارند. در این سامانه دو یا چند ستاره به دور یک مرکز مشترک می چرخند. سامانه های دوتایی برای منجمان ارزش بالایی دارند. ستاره شناسان با مشاهده رفتار سامانه های دوتایی جرم آنها را محاسبه می نمایند. سپس با توجه به رابطه جرم و نور ستاره به درک چگونگی تکامل ستارگان می رسند.

شولتز یکی از اعضای تیم تعاملات مغناطیسی و دوگانه در دسته های مختلف ستارگان، به اختصار BinaMIcS، است که دکتر اورلین الکیان از دانشگاه گرنوبل واقع در فرانسه سرپرستی این تیم را برعهده دارد. این تیم تحقیقاتی در حال مطالعه بر خواص مغناطیسی منظومه های دوگانه نزدیک بهم است. شولتز با استفاده از تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی در ماناکیا واقع در هاوایی پیروز به کشف این موضوع شد.

اپسیلون لوپی چهارمین سامانه ستاره ای درخشان در جنوب صورت فلکی گرگ است. این جفت ستاره حدودا 500 سال نوری از ما فاصله دارد و هر دو آبی رنگ هستند. جرم هرکدام از این ستاره ها 7 تا 8 برابر جرم خورشید است. ترکیب نور این جفت با هم شش هزار برابر درخشان تر از خورشید است.

منجمان برای سال ها می دانستند که اپسیلون لوپی یک منظومه دوگانه است اما از این موضوع که هر دو ستاره عظیم دارای میدان مغناطیسی هستند، آگاهی نداشتند.

شولتز در این باره می گوید :منشا مغناطیس در میان ستاره های عظیم هنوز به صورت راز باقی مانده است. ممکن است این کشف یاری کند تا برای برخی از سوالات مانند این که چرا برخی از ستارگان عظیم دارای میدان های مغناطیسی هستند، پاسخ هایی پیدا کنیم.

در ستاره های سرد مانند خورشید میدان های مغناطیسی به واسطه همرفت (انتقال گرمایی) در لایه های بیرونی ستاره، جایی که مواد داغ به سمت بالا و مواد سرد به سمت عقب حرکت می نمایند، رخ می دهد.

با این حال در لایه های بیرونی ستاره های عظیم هیچ گونه انتقال گرمایی رویت نشده است. بنابراین پشتیبانی برای میدان مغناطیسی وجود ندارد. با این حال 10 درصد ستاره های عظیم دارای میدان مغناطیسی هستند.

بر اساس این توضیحات، دو احتمال در مورد وجود میدان های مغناطیسی ستاره های عظیم مطرح است. هر دوی این نظریه ها بر مبنای ایده میدان مغناطیسی فسیل واقع شده است. ایده فسیل بیان می نماید، زمانی در گذشته میدان مغناطیسی وجود داشته که در حال حاضر در سطح ستاره محبوس شده است.

در نظریه اول بیان می گردد که میدان مغناطیسی در هنگام تولد ستاره فراوری می گردد اما در نظریه دوم ادعا می گردد که میدان مغناطیسی متحرک به واسطه ترکیب شدید پلاسمای ستاره ای که موقع ادغام دو ستاره در فاصله بسیار نزدیک صورت می گیرد ، فراوری می گردد.

شولتز در این باره می گوید: این کشف به ما اجازه می دهد تا سناریوی ادغام دوستاره ای را رد کنیم. هر چند این کشف یافته های بنیادین پروژه همکاری BinaMIcS را تغییر نمی دهد: کمتر از دو درصد از ستارگان عظیم در سامانه های دوتایی نزدیک بهم دارای میادین مغناطیسی هستند با این حال هنوز نمی دانیم دلیل این پدیده چیست.

نتایج این مطالعه حاکی از آن است که قدرت میدان های مغناطیسی در هر دو ستاره مشابه است اما محور مغناطیسی آنها در موازات یکدیگر قرار ندارد. قطب مغناطیسی جنوبی یکی از ستاره ها و قطب مغناطیسی شمالی ستاره دیگر به جهت مشابه ای اشاره دارند. حتی ممکن است هر دو ستاره دارای یک میدان مغناطیسی مشترک باشند.

شولتز در ادامه می افزاید: هنوز از علت این مسئله آگاه نیستم اما احتمالا این امر حاکی از تعامل و برهم کنش ستارگان با یکدیگر است.

این ستاره ها به اندازه کافی بهم نزدیک هستند که به احتمال زیاد مگنتوسفرهایشان (میدان مغناطیسی) در تمام طول مدار خود در حال تعامل با یکدیگر باشند. این بدین معنی است که ممکن است میدان های مغناطیسی آنها به عنوان یک ترمز بسیار عظیم که سرعت ستاره ها را کاهش می دهد، عمل کند. در دراز مدت، دو ستاره می توانند در جهت مارپیچی نسبت به یکدیگر حرکت نمایند.

مترجم: هانا حیدری