غذاهای محلی اردبیل - کوه سفید

استان اردبیل جدا از جاذبه های طبیعی و تاریخی که دارد دارای غذاهای بسیار خوشمزه ای می باشد که شامل انواع غذاهای محلی و سنتی می شود. اردبیل استانی بسیار زیبا و شگفت انگیز با مردمانی مهمان نواز و با فرهنگ است که همیشه برای استقبال از مهمانان برترین شرایط را فراهم می نمایند. در فرهنگ این استان بعلاوه غذاهای بی نظیری درست می شود که اعضای خانواده را به دور سفره ای پر از عشق و مهربانی فرا می خواند. در ادامه به معرفی و آنالیز بعضی غذاهای سنتی این استان می پردازیم.

آش میوه

یکی از غذاهای مخصوص و سنتی استان اردبیل با ترکیب تنوع لذیذی از میوه های خشک تهیه می شود که به آش میوه معروفیت یافته است. همانگونه که می دانیم، مصرف میوه به وسیله کارشناسان تغذیه و سلامتی بسیار توصیه شده است چرا که برای سلامت بدن مفید و ضروری به شمار می آید. مردم این استان با ترکیب میوه های خشک مانند: آلوی خورشتی، برگه زردآلو، قیسی زردآلو، گوجه برقانی و آلبالوخشک به تهیه و تدارک آش میوه می پردازند. در طبخ این غذای بومی احتیاجی به استفاده از سبزی نخواهد بود ولی در صورت تمایل می توان از این ماده مغذی نیز برای پخت آش میوه بهره مند شد. مادران هنرمند این خطه از کشور برای تهیه آش میوه از مواد دیگری همچون: پیاز، نخود، لوبیاقرمز، رشته آشی، گندم پوست کنده، برنج، عدس، نمک، زردچوبه و فلفل استفاده می نمایند. آن ها در صورت تمایل از سبزی (تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر) برای طبخ آش میوه بهره می برند. قطعا حاصل ترکیب چنین مواد اولیه سالم و مفید، غذایی است لذیذ، خوش عطر و مقوی که بسیاری از ویتامین های مورد احتیاج بدن را تامین خواهد نمود. پیشنهاد می کنیم هنگام سفر به این استان زیبا از امتحان کردن طعم آش میوه بومی، غافل نشوید.

آش دوغ

آش دوغ یکی دیگر از غذاهای محلی استان اردبیل به شمار می آید که در بعضی از استان های دیگر کشور نیز به عنوان خوراکی بومی و سنتی شناخته می شود. مردم این استان علاقه بسیاری به تهیه انواع غذاهای مقوی و آبکی مانند تنوع جالب و لذیذی از آش ها داشته که در برنامه غذایی آن ها به وضوح مشاهده می شود. آش دوغ نیز یکی از این خوراک های پرطرفدار و رایج در بین خانواده های استان اردبیل محسوب می شود. آشپزهای این استان با استفاده از نخود، برنج، سبزی (تره، جعفری و شوید)، دوغ تازه ترش، نمک، فلفل و سیر تازه، به تدارک این غذای سنتی و بومی می پردازند. البته روش های طبخ و مواد اولیه مختلفی در تهیه ی این آش وجود دارد که در بعضی از آن ها از بلغور، آرد، کلم برگ و بعضی مواد دیگر نیز استفاده می شود. مصرف آش دوغ در فصل سرما بسیار دلچسب و لذیذ خواهد بود.

پیچاخ قیمه (خورشت بادام)

پیچاخ قیمه یا خورشت بادام اردبیل یکی از لذیذترین و خوش عطرترین غذاهایی است که مخصوص استان اردبیل بوده و هواداران بسیاری را در سراسر ایران از آن خود نموده است. از مواد مغذی و مفیدی که در تهیه آن استفاده می شود، می توان به خلال بادام، گوشت گوسفندی، پیاز، تخم مرغ، ادویه خورشتی (کاری، فلفل، زردچوبه، دارچین، هل ساییده شده و نمک)، زعفران، نمک و فلفل نام برد. این غذا بسیار مطبوع و خوش طعم بوده و به عنوان یکی از رایج ترین غذاهای طبخ شده در این استان به شمار می آید. مردم استان اردبیل معمولا این غذا را همراه برنج، سبزی خوردن و ماست میل می نمایند. کمتر گردشگری است که با سفر به این خطه از کشور، این غذای بومی را امتحان نکند.

تره اسفناج

اسفناج یکی از گیاهان بومی کشور محسوب می شود که به علت خواص و فواید بسیار زیاد و فوق العاده ای که متخصصان تغذیه آن را همچون گنجینه ای گرانبها می پندارند، در سراسر دنیا به فراوری و پرورش آن می پردازند. مهم ترین خاصیت موجود در این گیاه بومی، ضد سرطانی بودن آن است که اهمیت مصرف آن را دوچندان می نماید. پائین آمدن کلسترول خون، بهبود کم خونی، افزایش ترشحات لوزالعمده، تقویت اعصاب و … تنها بعضی از فواید مصرف اسفناج محسوب می شود که بیان نماینده علت توصیه کارشناسان غذایی و پزشکان به مصرف این گیاه مغذی و مفید است. مردم استان اردبیل با استفاده از اسفناج، لپه، سیر، پیاز، رب انار، روغن، فلفل، نمک، زردچوبه و تخم مرغ، نوعی غذای بومی و سنتی به نام تره اسفناج را تهیه و طبخ می نمایند. خوراکی بسیار لذیذ، مقوی و پرخاصیت که مصرف آن برای سلامتی مفید و لازم است. البته افرادی که از بیماری ورم مفاصل، سنگ کلیه و مثانه رنج می برند، باید در مصرف آن نسبت به سایرین دقت بیشتری را منظور نمایند.

شیرپلو (سوتی پلو)

از دیگر غذاهای سنتی و محلی استان اردبیل شیرپلو یا سوتی پلو نام دارد که معمولا در آخرین چهارشنبه سال (چهارشنبه سوری) تهیه و طبخ می شود. غذایی که با استفاده از برنج، شیر، روغن، گلاب و هل تهیه می شود. مادران و زنان خوش سلیقه استان اردبیل پس از طبخ شیر پلو آن را با خرما، روغن حیوانی و کشمش سرو می نمایند تا اعضای خانواده خود را از غذایی کاملا مقوی و سالم بهره مند سازند. مصرف این غذای محلی، به علت داشتن مواد اولیه مفید و پرانرژی در ماه مبارک رمضان گزینه ای مناسب برای وعده افطار یا سحر خواهد بود. به نظر می رسد این غذا با خورشت فسنجان، خورشت هویج، خورشت خلال بادام و خورشت هایی که شیرین طبخ می شوند نیز لذیذ و دلچسب باشد.

کشمش پلو

همانگونه که می دانید، کشمش از جمله مواد مغذی و مفید است که در رژیم غذایی مردم کشور از جایگاهی مهم و ارزشمند برخوردار است. این میوه خشک شده به علت چربی کم، منبع فوق العاده ای از انواع ویتامین از جمله ویتامین D، آهن، کلسیم، پتاسیم و ویتامین B از جمله مواد مصرفی پیشنهادی کارشناسان تغذیه تلقی می شود. کشمش پلوی استان اردبیل، نمونه ای از غذاهای سنتی و فوق العاده لذیذ این منطقه از کشور به شمار می آید که علاوه بر خواص منحصربه فرد آن، به علت داشتن طعمی شیرین و لذیذ، در بین خانواده های این استان بسیار پرطرفدار و دلپسند است. بانوان استان اردبیل با استفاده از موادی مانند: کشمش، برنج، شیر، نمک و روغن آن را تهیه و طبخ می نمایند. قطعا ترکیب شیر و کشمش، طعمی جالب و مطبوع را به این غذای بومی خواهد بخشید.

آش یارما (آش بلغور)

از دیگر آش های سنتی و بومی استان اردبیل، آش یارما یا آش بلغور است که علاوه بر داشتن طعم و عطری لذیذ، از خاصیت غذایی فراوانی به علت حضور بلغور گندم برخوردار است. بانوان کدبانوی استان اردبیل با استفاده از موادی همچون گوجه فرنگی، لوبیاقرمز، سبزی آش، عصاره گوشت، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، زعفران و آبغوره در کنار بلغور گندم، آش یارما را طبخ می نمایند.

باسترماپلو

یکی دیگر از غذاهای محلی استان اردبیل باسترماپلو نام دارد که اصالت آن به بادکوبه (باکو) باز می شود. مواد ترکیبی این غذا هنگام سرو دیده نمی شود، زیرا محتویات آن داخل خود غذا پنهان یا به اصطلاح مدفون می شود. به همین علت به این غذای سنتی باسترما (مدفون شده)، گفته می شود. این غذا بومی شهرستان آستارا نیز تلقی می شود. از نکات جالب دیگری که در خصوص باسترماپلو می توان بیان نمود، نحوه سرو آن است که جالب و منحصربه فرد به نظر می رسد. آشپزهای استان اردبیل معمولا پس از طبخ این غذا آن را درون قابلمه های کوچک و تک نفره سرو می نمایند. آن ها با استفاده از مرغ، رب ازگیل، گردو، برنج، زعفران، پیاز، کره، رب به، رب آلوچه و سیب زمینی به طبخ این غذای لذیذ و فوق العاده می پردازند.