تحریم ها نگران کننده نیست - کوه سفید

به گزارش خبرنگاران، مژگان میرزایی روزنامه نگار حوزه صنعت و معدن در گزارشی واکنش فولادی های ایران به این تحریم را بررسی کرده است.

او می نویسد:از حدود دو سال پیش که آمریکا از برجام خارج شد، تا به امروز فولادی ها چند بار طعم تحریم ها را چشیده اند؛ تحریم هایی که در ابتدای امر به نظر می رسید این صنعت استراتژیک را زمین گیر خواهد کرد، اما با گذشت زمان مشخص شد هر چند سخت اما این صنعت توانست از پس تحریم های بین المللی برآید و به جهت خود ادامه دهد و تولیدکنندگان محصول میانی فولاد سال گذشته را با رشد سپری کردند. براساس داده های اعلام شده در سال 98 تولید فولاد با رشد 10 درصدی نسبت به سال 97، به 27 میلیون و 240 هزار تن رسید. تولید محصولات فولادی نیز با رشد 6 درصدی به 20 میلیون و 182 هزار تن رسید. تولید آهن اسفنجی نیز در سال 98، با رشد 6 درصدی به حدود 28 میلیون تن رسید. صادرات فولاد ایران نیز در سال 98، رشد قابل توجه 22 درصدی را تجربه کرده است. این فرایند در سال جاری نیز ادامه داشت؛ به طوری که براساس آمار انجمن جهانی فولاد (ورلد استیل) تولید فولاد خام در دوماه ابتدایی سال جاری رشدی نزدیک به 9 درصد داشته و مجموع تولید ثبت شده فولاد در مدت زمان مورد بررسی به 35/ 2 میلیون تن رسید. این فرایند در حالی است که طبق آمار انجمن جهانی فولاد، تولید جهانی فولاد خام طی ماه میلادی گذشته به دلیل مسائل اقتصادی ناشی از شیوع پاندمی ویروس کرونا کاهش داشته است. تولید فولاد خام در 64 کشور عضو این گروه طی ماه مه 7/ 8 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافت و به 8/ 148 میلیون تن رسید. دولت آمریکا پیش از این در اواخر سال 2018 (آبان ماه 1397) شرکت فولاد مبارکه را که بزرگ ترین تولید کننده فولاد در ایران به شمار می رود تحریم کرده بود و پس از آن نیز در اوایل ژانویه سال جاری میلادی (اواسط دی ماه) برخی دیگر از شرکت های مهم فعال در صنعت فولاد و فلزات ایران از جمله فولاد صبا، فولاد هرمزگان، فولاد اصفهان، فولاد کاوه جنوب، فولاد آلیاژی ایران، شرکت صنعتی و معدنی گل گهر، شرکت صنعتی و معدنی چادرملو، آهن و فولاد ارفع، شرکت آلومینیوم ایران، شرکت آلومینیوم المهدی، شرکت ملی مس ایران، فولاد خوزستان و شرکت آهن و فولاد غدیر را به فهرست شرکت های تحت تحریم خود افزوده بود.

پنج شنبه گذشته وزارت خزانه داری آمریکا از تحریم هشت شرکت جدید مرتبط با ایران خبر داد که بین این شرکت ها نام چهار شرکت غیرایرانی نیز دیده می گردد. خبری که این سوال را در میان فعالان صنعتی اعلام کرد که این اقدام تا چه میزان می تواند بر فرایند تولید و صادرات این محصول استراتژیک اثرگذار باشد؟ سوالی که در پاسخ به آن فعالان این بخش در گفت وگو با جهانی اقتصاد بر این نکته تاکید کردند که فرایند پیش گرفته از سوی آمریکا به دفعات تکرار شده و تولیدکنندگان جهت عبور از تحریم ها را هرچند به سختی آموخته اند.

براساس تحریم های جدید وزارت خزانه داری آمریکا در بیانیه ای خاطرنشان کرد نام هشت شرکت که به گفته این وزارتخانه با شرکت فولاد مبارکه در ارتباط هستند، به فهرست شرکت های تحت تحریم دفتر کنترل دارایی های خارجی (اوفک) که از نهادهای زیرمجموعه وزارت خزانه داری آمریکاست، افزوده خواهد شد. بین این شرکت ها که از امروز نامشان به فهرست شرکت های تحت تحریم اوفک اضافه شده است، نام چهار شرکت ایران از جمله شرکت سنگ آهن مرکزی ایران و چهار شرکت غیرایرانی - که در امارات، آلمان و هنگ کنگ به ثبت رسیده اند - دیده می گردد.

تحریم ها نگران کننده نیست

فرایند رو به رشد تولید فولاد در کشور موجب شد تا تولیدکنندگان فولادی بر این نکته تاکید کنند که تحریم های فولاد از مرداد سال گذشته آغاز شد و تا به امروز اتفاق خاصی برای تولید این محصول رخ نداده و فرایند تولید بدون مشکل ادامه دارد؛ به همین دلیل اعمال تحریم های جدید نمی تواند چندان برای تولیدکنندگان نگران کننده باشد، فقط این امکان وجود دارد که فرایند تولید در کشور با کمی سختی همراه گردد. البته فعالان فولادی این نکته را نیز مطرح می کنند که مهم ترین مسئله ای که تحریم برای صنعت فولاد کشور رقم زده و با توجه به تحریم های جدید احتمال تشدید آن وجود دارد به افزایش هزینه های تولید و صادرات بازمی گردد. از سوی دیگر تولیدکنندگان فولادی بر این موضوع نیز اتفاق نظر دارند که قوانین داخلی سخت تر از تحریم هاست و با توجه به شرایط کنونی باید راهکاری برای تسهیل قوانین داخلی در نظر گرفت تا به این طریق عبور از تحریم های بین المللی تسهیل گردد.

به اعتقاد فعالان این بخش تحریم های جدید آمریکا علیه صنعت فولاد کشور بیشتر جنبه روانی دارد و تاثیر خاصی بر عملکرد تولیدکنندگان این بخش نخواهد گذاشت، این تحریم ها تاحدودی می تواند قدرت چانه زنی خریداران را در سطح بین المللی بیشتر کند. از سوی دیگر فعالان این بخش بر این نکته نیز تاکید می کنند که مشکل اصلی تولیدکنندگان کشور اعمال سیاست های غیرشفاف است، دخالت در قیمت گذاری به همراه ممنوعیت های صادراتی شرایط فعالیت را برای تولیدکنندگان فولاد سخت کرده است. به گفته فعالان فولادی در حال حاضر بیش از 70 درصد از قطعات بخش فولادسازی بومی سازی شده است. به نحوی که در حوزه مکانیک و انرژی بالای 80 درصد، در حوزه برق و اتوماسیون نزدیک به 40 درصد و در حوزه مواد مصرفی تکنولوژی و نسوز نزدیک به 85 درصد بومی سازی انجام شده است.

عبور از تحریم با تغییر سیاست

در این میان شرکت جهان فولاد سیرجان از جمله شرکت هایی است که نام آن در فهرست جدید به چشم می خورد. در این خصوص علی عباسلو مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت جهان فولاد نیز با اشاره به اینکه تحریم ها در بخش معدن چندان اثرگذار نیست و ما در این بخش خودکفا شده ایم، می گوید: جواب این سوال صفر و یک نیست و نمی توان گفت که آیا این تحریم ها اثرگذار هست یا خیر، آنچه مسلم است تحریم زحماتی را برای تولیدکنندگان ایجاد می کند، اما این نکته را نیز باید در نظر بگیریم که ما در دوران تحریم پنج کارخانه نیز راه اندازی کرده و به تولید رسانده ایم و محصولات آنها را صادر نیز می کنیم، اما آنچه مسلم است این تحریم ها مسائلی را ایجاد خواهد کرد با این حال این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که ما به تحریم ها تا حدود زیادی عادت کرده ایم و چندان نگران تحریم های جدید نیستیم.

به گفته مدیر عامل شرکت جهان فولاد با اعمال تحریم ها شاید مقداری کار سخت تر گردد، اما به گفته یکی از فعالان این صنعت داستان تحریم همانند داستان جنگ است؛ اگر بجنگی پیروزی و در صورتی که نجنگی باختی، در دوران تحریم هم اگر آن گونه که باید عمل کنیم به طور حتم می توانیم از آن عبور کنیم. به اعتقاد عباسلو، تحریم ها خیلی تاثیرگذار نخواهد بود بلکه تنها فرایند را چالش برانگیز می کند. یکی از مواردی که با اعمال تحریم ها مورد توجه قرار می گیرد اثر تحریم های اعمال شده بر فرایند صادرات است، هر چند در این خصوص دیدگاه های متفاوتی نیز وجود دارد به طوری که برخی از فعالان این بخش بر این موضوع تاکید دارند که تحریم فرایند صادرات را سخت می کند اما متوقف نمی کند و برخی دیگر معتقدند با اعمال تحریم ها صادرات با گره روبرو خواهد شد. در این خصوص فعالان این بخش بر این موضوع نیز تاکید دارند که عبور از مسائل تحریم بسیار راحت است و به طور قطع هیچ زمان تولید و صادرات به واسطه تحریم متوقف نمی گردد اما محدودیت برای صادرات با هدف تنظیم بازار، هماهنگ نبودن عرضه و تقاضا که می تواند بر تامین مواد اولیه اثر بگذارد (مواد اولیه تولید داخل است) و پایین نگه داشتن قیمت ها بر تولید واحدهای فولادی اثر گذاشته است.در این خصوص مدیر عامل جهان فولاد نیز بر این نکته تاکید می کند که در حال حاضر نیز شرکت های ما تحریم هستند اما صادرات آنها ادامه دارد، البته این نکته را باید در نظر گرفت که راه و روش در دوران تحریم تا حدودی متفاوت می گردد اما تولیدکنندگان به فعالیت خود ادامه خواهند داد. به گفته عباسلو، قطعا دوره تحریم با دوره غیر تحریم متفاوت خواهد بود اما ما هم سیاست های خود را تغییر خواهیم داد تا بتوانیم به راحتی به فعالیت خود ادامه دهیم.